Bulantı ve Kusma Nedenleri
Bulantı ve kusmaya neden olan pek çok etken tespit edilmiştir. Bunlar;
1) Karın bölgesi hastalıkları: Apandisit iltihabı,safra kesesi iltihabı,pankreas iltihabı, karaciğer iltihabı, bağırsak tıkanıklıkları , bağırsağın hareket bozuklukları;
2) Metabolik nedenler: Gebelik, Şeker hastalığı vb.
3) Sinir Sistemini etkileyen durumlar: Beyin kanaması, beynin iltihabı, beyin tümörleri, multiple skleroz vb.
4) İlaçlar: Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar, aspirin, doğum kontrol hapları,ağrı kesiciler, antibiyotikler, şeker hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar, kalp ilaçları, parkinson ilaçları vb.
5) Enfeksiyonlar : Virüsler, Bakteriler, Tüm vücudu etkileyen enfeksiyonlar vb.
Görüldüğü üzere bulantı ve kusmaya neden olabilecek vücudun kendisine ait ve dış kaynaklı birçok sebep vardır. Bulantı kusma tedavisinde temel olan şeylerden biri buna neden olan durumu tespit etmek ve bu duruma yönelik tedaviyi sağlamaktır.
İshal ve Kusma Nedeni Olarak Rota Virüsü
İshal ve kusma çocuklardaki hastalık ve ölümlerin alt solunum yolu enfeksiyonlarından sonra en önemli sebebidir. Rota virüsler, bebek ve 5 yaş altı çocuklarda görülen ishallerin, özellikle hastane yatışlarına ve bebek ölümlerine neden olan ağır ishalin en önde gelen nedenidir. Her yıl 5 yaş altındaki her 1000 çocuktan 4.9’unun ishal nedeniyle kaybedildiği yapılan çalışmalarda gösterilmiştir. Hastalığa neden olan etkenler göz önüne alındığında enfeksiyona bağlı ishallerde virüslerin % 30-70’lere varan oranlarla ilk sırayı aldıkları bilinmektedir.
Virüslere bağlı gelişen ishallerin ise % 50-80’ine rota virüs sebep olmaktadır yani rota virüs ishale en sık neden olan virüstür. İshale sebep olan diğer mikroplardan farklı olarak rota virüse bağlı ishaller sosyoekonomik koşullara ve hijyen önlemlerine bağlı olmaksızın gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde aynı sıklıkta görülmektedir. Tedavi olanaklarının yetersiz olduğu gelişmekte olan ülkelerde ölüme, gelişmiş ülkelerde ise ciddi hastalık ve ekonomik kayıplara yol açmaktadır. İnsanlardaki enfeksiyonların çoğundan A grubu rota virüs sorumludur. Rota virüs başlıca ağız-dışkı yoluyla bulaşır. Soğuk aylarda artması havada asılı su damlacıkları aracılığı ile olabileceğini göstermektedir. Kuluçka evresi yani mikrop vücuda alındıktan sonra belirtilerin ortaya çıkmasına kadar geçen süre ortalama 2 (1-3) gündür. Virüsün bulaşmasında yüzeyler de önemli rol oynamaktadır.
Özellikle metal ve plastik gibi yüzeylerde farklı ısı (4-20°C) ve nemde (% 50-90) 60 güne kadar canlılığını sürdürebilir. Ağız yoluyla alınan virüs mide asidi tarafından etkisiz hale getirilir. Mide asidinden kurtulan 1-10 virüsün bağırsak enfeksiyonu oluşturabileceği tahmin edilmektedir. Enfeksiyonlar kusma, sulu ishal, bir-iki gün devam eden ateş ile seyreder. Tanı alınan taze dışkı örnekleriyle yapılabilmektedir. Bu nedenle çocuklarda ani gelişen ishal ve kusma nedeni rota virüs olabilir.
Rota virüsün iki yaş altı bebeklerdeki önemi
Rota virüs enfeksiyonu her yaş grubunda görülebilmekle birlikte belirtiler en sık 2 yaş altı çocuklarda görülmektedir. İlk 6 ayda anne sütü ile beslenme ishallerin belli bir zaman aralığındaki görülme azaltmaktadır. 24 ay üzerinde ise rota virüsün oluşturduğu kısmi bağışıklık ile tekrarlayıcı enfeksiyonlar daha hafif ve belirti olmadan geçirilmektedir. Tropikal ülkelerde rota virüs yılın her döneminde görülmekte, bazı ülkelerde ise kurak dönemlerde daha sık gözlenmektedir. Ülkemizde kış ve ilkbahar mevsimlerinde en fazla oranda görülmektedir. Sonuç olarak; özellikle kış ve ilkbahar mevsimlerinde 0-24 ay yaş grubunda enfeksiyona bağlı ishallerde rota virüsün önemi göz ardı edilmemelidir.
Tüm bu bilgiler ışığında özellikle 2 yaş altı çocuklarda olmak üzere ani ortaya çıkan ishallerde neden rota virüs olabilir, etkin bir tedavi için hekim başvurusu gerekir. Etkin ve doğru tedavinin yanında bu etkenlerden korunmak sağlık açısından oldukça önemlidir.
